به گزارش صدای شهر به تفاهم با روسیه ختم می‌شود؟ امید محسنی- درپشت پرده اتفاقات چند روز گذشته، روابط میان آمریکا و زلنسکی پیچیده است. ترامپ در آخرین پیام‌های خود به اوکراین گفته است: «روسیه یک قدرت بسیار بزرگ است و آنها (اوکراین) نیستند.» این نگاه با مواضع زلنسکی و ملاحظات اروپایی در تضاد آشکار قرار دارد. ربیو، وزیر خارجه آمریکا، نیز تاکید کرده که تضمین‌های امنیتی برای اوکراین باید جدی گرفته شوند و در صورتی که توافق صلح حاصل نشود، پیامدهای اضافی برای روسیه در نظر گرفته خواهد شد. او در همین حال به مطالباتی از طرف اوکراین و روسیه اشاره کرده که به گفته او قابل تحقق نیستند،مسئله‌ای که قرار گرفتن در آستانه یک صلح را با تردید روبه‌رو می‌کند. با این حال وضعیت به گونه‌ای پیش می‌رود که مذاکرات صلح بر سر امتیازات سرزمینی به مسکو در هاله ابهام مانده و این دغدغه وجود دارد که این محور از مذاکرات در نشست میان زلنسکی و تیم اروپایی با ترامپ، تبدیل به شکست روند صلح مورد نظر ایالات متحده شود.
البته این بخش از داستان یادآور یک خاطره تلخ تاریخی از حضور زلنسکی در کاخ سفید و مشاجره‌ای میان او، ترامپ و ونس است که تا مدت‌ها رئیس جمهور اوکراین را در موضع حساس نسبت به ایالات متحده قرار داد. پس از آن، با وجود چرخش ناگهانی ترامپ در ماه گذشته و مهلت‌دهی به مسکو برای آتش‌بس، ورود او به مذاکره با پوتین و فراموشی مسئله آتش‌بس تبدیل به نکته‌ای مورد توجه برای برخی رهبران اروپایی شده است.وزارت خارجه لهستان در همین زمینه موضع خود را بعد از نشست پوتین و ترامپ اینگونه اعلام کرد: «نمی‌توان زیر بمباران مستمر از صلح سخن گفت» موضوعی که البته در زمزمه‌های مقام‌های حاضر در نشست آلاسکا از عدم پذیرش آتش‌بس از سوی مسکو در روند مذاکرات حکایت دارد. اما ماجرای اصلی اختلافات را باید واگذاری بخش‌هایی از اوکراین در دونتسک به روسیه جست‌وجو کرد که با حرف‌های متناقضی از طرف ویتکاف و ترامپ در حال پیگیری است.
ترامپ پیشنهاد کرده است که اوکراین بخش‌های از خطوط دفاعی خود را تسلیم کند، در مقابل روسیه مناطق کوچکی از اشغال خود را بازگرداند؛ اما زلنسکی این درخواست را رد کرده است. همان‌طور که اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، کرده است: «صرفا واژه آتش‌بس اهمیتی ندارد، بلکه محتوای آن مهم است. مهم آن است که هر چه زودتر جلسه‌ای سه‌جانبه میان رئیسان جمهوری اوکراین، آمریکا و روسیه برگزار شود تا تکلیف موضوع صلح را مشخص کنیم.»
*اروپا و تضمین‌های امنیتی؛ وحدت دو سوی اقیانوس اطلس
رهبران اروپایی پس از دیدار ترامپ و پوتین بیانیه‌ای مشترک صادر و بر مواضع قبلی خود درباره تضمین‌های امنیتی تاکید کردند. در بیانیه کمیسیون اروپا آمده است: «تصمیم‌گیری درباره سرزمین‌ها بر عهده خود اوکراین است و مرزهای بین‌المللی نباید با زور تغییر کند.» همچنین امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، ضمن تاکید بر وحدت دو سوی اقیانوس اطلس گفت که رهبران اروپایی از ترامپ خواهند پرسید تا چه اندازه واشنگتن ضمانت امنیتی به اوکراین ارائه خواهد کرد. آنتونیو کاستا، رئیس شورای اروپا، نیز افزود: «اگر در مورد آتش‌بس توافق نشود، اتحادیه اروپا و آمریکا باید فشار بر روسیه را افزایش دهند.»
*تاکید بر پایان کشتار و ضمانت امنیتی
همچنین روز یکشنبه، نشست مجازی رهبران و مقام‌های ارشد کشورهای موسوم به «ائتلاف حامیان اوکراین» برگزار شد. اشاره مقام‌های اروپایی بر اشتراک نظر آنها در این زمینه تاکید داشت. پترا فیالا، نخست وزیر چک، پس از این نشست در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اولویت فوری باید پایان دادن به کشتار باشد و ضمانت‌های امنیتی روشن آمریکا و اروپا به اوکراین اهمیت اساسی دارد.» رادوسلاو سیکورسکی، وزیر خارجه لهستان، تاکید کرد: «برای برقراری صلح باید بر متجاوز فشار اعمال شود، نه بر قربانی.» الکساندر استوب، رئیس جمهور فنلاند، نیز گفت که در میان کشورهای ائتلاف، اجماع قوی برای ادامه حمایت از اوکراین وجود دارد. این رویکرد اروپا از سوی نماینده ویژه ترامپ مورد توجه قرار گرفت.استیو ویتکاف، اعلام کرد که پوتین با ارائه تضمین‌های امنیتی مشابه ماده ۵ پیمان ناتو به اوکراین موافقت کرده است؛ به این معنا که اگر هر عضو پیمان مورد حمله مسلحانه قرار گیرد، سایر اعضا اقدامات لازم را برای حمایت انجام خواهند داد، اما به نظر می‌رسد رویکردهای متفاوت به صلح در اوکراین تفسیر اظهارات ویتکاف و ترامپ را با دغدغه‌های مهمتری جایگزین می‌کند. این سوال مطرح است، چرا که تضاد بنیادین نگاه‌ها آشکارتر از همیشه به نظر می‌رسد؟ دغدغه‌های متضاد چه نقشی در تصمیم‌گیری‌های روزهای آینده و جریان صلح اوکراین خواهد داشت؟
*سه استراتژی و یک هدف
برای مسکو، جنگ اوکراین چیزی بیش از منازعه سیاسی و نظامی است، چراکه پوتین آن را با پیوندهای تاریخی مسکو در اوکراین مرتبط می‌داند و جغرافیای هویت روسیه را احیا می‌کند. آنچه که ناظران درباره حضور پوتین در آلاسکا دریافته‌اند نشان می‌دهد روسیه ایستادگی بر خواسته‌هایش را در کنار انعطاف‌های ظاهری به عنوان امتیاز به آمریکا و متحدانش پیشنهاد داده است، پیشنهادهایی که شاید با مواضع مسکو قبل از اولتیماتوم ترامپ چندان تفاوتی ندارد. از این رو نمی توان تصور کرد که پوتین گام بیشتری به عقب بردارد.
ترامپ هم رویکرد مستقلی به مسئله اوکراین دارد که در عمل به دیدگاه‌های اولیه او بازمی‌گردد. در ذهن او، بحران اوکراین می‌تواند چند جنبه مشخص داشته باشد. در وهله اول صلح اوکراین برای رئیس‌جمهور ایالات متحده در رقابتی نفس‌گیر با دموکرات‌ها می‌تواند به نمایش ابتکارعمل سیاسی در مقایسه با رفتار بایدن تبدیل شود که قدرت فردی او را در مواجهه با سرسخت‌ترین دشمن محتوایی آمریکا به رخ می‌کشد. از طرفی شعار صلح طلبی رئیس‌جمهور برای مردم آمریکا به تحقق می‌پیوندد، هرچند که در ادامه این کدورت عمیق به سرانجام مطلوب و پایداری نرسد. موضوع سوم نگرش معامله‌گرا و تجاری ترامپ است که پیش از این صراحتا طلب ذخایر معدنی اوکراین را حق‌الزحمه دلالی صلح عنوان کرده بود. در این صورت، صلح اوکراین باید به معامله‌ای اقتصادی بدل شود؛ پایان جنگ نه از مسیر تضمین‌های امنیتی یا بازتعریف ژئوپلیتیک، بلکه از رهگذر استخراج ارزش اقتصادی از خاک اوکراین.
اما اروپا در موقعیتی حساس قرار دارد. برای کشورهای بزرگ اروپایی، بحران اوکراین تهدیدی مستقیم علیه امنیت قاره است؛ بنابراین دیدگاه ترامپ و پوتین برای اروپا گرچه نزدیک به یکدیگر نیست، اما هیچکدام منافع بلندمدت آنها را تامین نخواهد کرد. از این رو پذیرش معامله ترامپ و پوتین چندان آسان نیست. در این پیچیدگی، نشست سه جانبه اروپا، آمریکا و زلنسکی بدون روسیه هم یک چالش برای رسیدن به تفاهم بر سر استراک منافع خواهد بود. شاید به همین دلیل باشد که اروپاییان تا ساعات پایانی روز یکشنبه به دنبال گزینه های موثرتری برای حضور در این نشست بودند تا بتوانند رویکرد ترامپ به مسئله اوکراین را تعدیل یا به خود نزدیک کنند.
این شکاف سه‌گانه در تفسیر جنگ و صلح میان سه نیروی اصلی در مذاکرات نمی‌تواند تحلیل‌ها را روی نقطه مشخصی متمرکز کند، جایی که سیاست ثابت مسکو در قبال معامله‌گرایی ترامپ و امنیت‌گرایی اروپا به یک چالش برای رسیدن به تفاهم کامل بدل شده است. تنها نقطه مشترک همه نیروها در این شرایط فقط پایان جنگ است اما هیچیک برای رسیدن به این پایان نقطه آغاز مشخصی را ترسیم نکرده‌اند. آشفتگی خواسته‌ها از تضمین‌های امنیتی تا امتیازات ارضی، فعلا با همراهی ضمنی پوتین تبدیل به جدال برای رفع اختلافات در غرب شده که نگاه‌ها را به واکنش‌های ترامپ در روزهای آینده نگه می دارد. آیا نشست سه جانبه اوکراین، اروپا و آمریکا پس از دیدار در آلاسکا به مفاهمه ختم خواهد شد یا نقطه کدورت جدیدی را به تصویر می‌کشد؟
انتهای پیام/
Source link
چالش سه‌جانبه برای صلح در اوکراین
سهام:
