به گزارش صدای شهر در گفت‌وگو با برنا: محمود توسلیان، معاون و عضو دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری درباره فعالیت‌های این دفتر به خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ گفت: درباره فعالیت‌هایی که در حوزه هنری و بخش پاسداشت زبان فارسی انجام می‌شود، باید بگویم شاید بسیاری از مردم ندانند که در این بخش چه می‌گذرد. پیش از هر چیز باید نورافکنی بیندازیم بر جایگاه زبان در زیست انسانی. بر اساس تحقیقات فرهنگ‌شناسان، زبان حتی به لحاظ جایگاه، بالاتر از فرهنگ قرار دارد، چرا که تمام هستی یک انسان در پیوند با زبان او شکل می‌گیرد.
زبان محمل تفکر انسانی است
وی ادامه داد: برای مثال، من که اکنون در آستانه ۴۶ سالگی هستم، چه تفاوتی با یک اروپایی یا یک آفریقایی دارم؟ این تفاوت‌ها از کجا می‌آید؟ بی‌تردید زبان ماست که هستی و بودن ما را شکل می‌دهد. ما، چون به زبان فارسی سخن می‌گوییم، طبیعتا به همین زبان و ظرفیت‌هایش می‌اندیشیم. همان‌طور که یک فرد در کشور عربی متناسب با زبان و امکانات آن زبان می‌اندیشد. در حقیقت، زبان محمل تفکر انسانی است و این ظرفیت‌ها و تفاوت‌های هر زبان است که انسان‌ها را از هم متمایز می‌کند. زبان نخستین ممیزه انسان نسبت به دیگر انسان‌هاست.
زبان فارسی بی‌شک یکی از پر ظرفیت‌ترین زبان‌های بشری است
توسلیان با اشاره به ظرفیت‌های زبان فارسی بیان کرد: زبان فارسی بی‌شک یکی از پرظرفیت‌ترین زبان‌های بشری است. چرا این را می‌گویم؟ به دلیل شاهکار‌هایی که با این زبان خلق شده است. در کدام زبان می‌توان هم فردوسی را یافت، هم مثنوی، هم غزلیات حافظ، هم بیدل دهلوی و از سوی دیگر آثاری، چون المعجم شمس قیس رازی، کلیله و دمنه، تاریخ جهان‌گشا و بسیاری دیگر را؟ تا همین امروز نیز، به باور من، بهترین آثار در حوزه زبان در کشور ما تولید می‌شود. داستان‌نویسی که گونه‌ای بسیار پرطرفدار در ایران است به بهترین شکلش رقم می‌خورد. یک داستان‌نویس تازه‌کار ایرانی، نه تنها از یک رمان‌نویس درجه‌یک غربی عقب‌تر نیست بلکه چه‌بسا جلوتر نیز هست.
زبان، ارتباطی بسیار مستقیم با قدرت و حکمرانی دارد
معاون و عضو دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری درباره اهداف این دفتر گفت: هدف ما این است که مردم را نسبت به ظرفیت‌ها و توانایی‌های زبان فارسی آگاه کنیم. به همین دلیل از ابتدا با توجه به متون کهن فارسی، هویت را برای مردم امروز بازتعریف کرده‌ایم. باید در نظر داشت که زبان، ارتباطی بسیار مستقیم با قدرت و حکمرانی دارد. هر فرهنگی یا کشوری که نسبت به زبان خود توجه بیشتری داشته باشد، طبیعتا برنده خواهد بود. برای مثال، در کشور ما چند هزار موسسه آموزش زبان انگلیسی وجود دارد، در حالی که موسسات آموزش زبان فارسی در خارج از کشور بسیار محدود است. همین موضوع نشان می‌دهد که ما پیش از زبان مادری، برای فهم و ارتباط با جهان نیازمند یادگیری زبان انگلیسی هستیم. حال تصور کنید روزی فرا برسد که در سراسر دنیا افراد تشویق شوند زبان فارسی بیاموزند تا بتوانند با نقاط مختلف جهان ارتباط برقرار کنند. این دقیقا همان هدف اصلی ماست.
در «میراث واژه‌ها» پنج قله ادب فارسی را بررسی می‌کنیم
توسلیان با تاکید بر اقدامات عملی دفتر در حوزه زبان و هویت افزود: اولین قدم ما تمرکز بر ریشه‌های هویتی است، زیرا وقتی بتوانیم روی هویت کار کنیم، مراحل بعدی یعنی تقویت زبان و گسترش آن در خارج از مرز‌ها نیز امکان‌پذیر می‌شود. ما شروع کردیم به توجه به متون کهن فارسی. در طول هفته با چند استاد برجسته مشغول بازخوانی این متون هستیم. برای مثال، روز‌های شنبه با پروفسور قدمعلی سَرامی سعدی را می‌خوانیم و اکنون دوره‌ای با عنوان «میراث واژه‌ها» برگزار می‌کنیم که به پنج قله ادب فارسی یعنی خیام، مولانا، حافظ، سعدی و فردوسی می‌پردازد. ایشان زبان و اندیشه این پنج قله را می‌شکافند و ویژگی‌های آنها را تحلیل می‌کنند و خوشبختانه استقبال به قدری خوب است که هر هفته مجبوریم صندلی اضافه کنیم.
وی ادامه داد: همچنین روز‌های یکشنبه منطق‌الطیر را با دکتر قربان ولی می‌خوانیم. روز‌های سه‌شنبه بیدل را مطالعه می‌کنیم. روز‌های چهارشنبه با حضور دکتر ظهیر توکلی به بیهقی خوانی می‌پردازیم و کلاس حکمت و حکایت در زبان فارسی با علیرضا قزوه برگزار می‌شود، که در آن حکایت‌های زبان فارسی معرفی و بررسی می‌شود.
برای گسترش زبان فارسی به استان‌ها سفر می‌کنیم
معاون و عضو دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری گفت: اما مهم‌تر از همه این فعالیت‌ها، پروژه‌ای است تحت عنوان «وطن پارسی» که محور اصلی آن تقویت زبان فارسی و توسعه آن در سطح ملی و فراملی است. این پروژه به ما امکان می‌دهد علاوه بر آموزش و پژوهش، فرهنگ زبانی خود را به جهان معرفی کنیم و جایگاه زبان فارسی را در عرصه جهانی ارتقا دهیم. با توجه به حضور استاد‌های مختلف زبان فارسی به استان‌های مختلف کشور سفر می‌کنیم و در این سفر‌ها اساتیدمان کارگاه‌هایی در خصوص زبان فارسی دارند و به مرور این مسئله زبان و هویت را باز می‌کنیم تا استان‌ها به فراخور حال خود و استادانی که دارند، این موضوع را گسترده‌تر دنبال کنند.
اهدا نشان ملی فارسی به فعالان حوزه فرهنگ
وی درباره برنامه‌های آینده گفت: سه سال «نشان ملی پارسی جان» را به اهالی سینما دادیم و امسال نیز بیست و هفتم شهریور ماه نشان ملی فارسی را به یکی از عزیزانی که نزدیک به ۴۰ سال در حوزه فرهنگ و زبان فارسی فعالیت داشته است، اهدا می‌کنیم. علاوه بر این، چند نشان تقدیری هم به افرادی که در حکمرانی و سیاستگذاری در حوزه زبان و فرهنگ تلاش کرده‌اند، داده خواهد شد.
اهمیت زبان و مقابله با کم‌توجهی
این استاد ادبیات با اشاره به اهمیت زبان در قدرت و حکمرانی افزود: اگر سیاستگذاران ما می‌دانستند که زبان چقدر مهم است، کسی جرئت نمی‌کرد با واژه‌گزینی‌ها در فرهنگستان شوخی کند. در فرانسه اگر کسی روی بیلبورد از واژه‌ای غیر از فرانسوی استفاده کند، جریمه می‌شود. در حالی که ما نمونه‌های فارسی رایج را داری، اما به جای استفاده از واژه‌های فارسی فقط از لغات انگلیسی استفاده می‌کنیم.
بهره‌گیری از ظرفیت‌های ادبی و تاریخی
توسلیان درباره اهمیت، برنامه‌ریزی و رسالت این بخش مهم از حوزه هنری گفت: به جرئت می‌توانم بگویم تنها دفتری که با آگاهی واقعی روی این موضوعات کار می‌کند، دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزه هنری است. البته فرهنگستان هم فعالیت دارد اما رسالتش چیز دیگری است. متاسفانه صدا و سیما هم تازه در این حوزه شروع به فعالیت کرده است اما هنوز گستردگی لازم را ندارد. از سوی دیگر در وزارت ارشاد، هم دفتر پاسداشت زبان فارسی داریم که کار اصلی‌اش این است که مجموعه‌ها و اصناف، نام‌های انگلیسی روی مغازه‌هایشان نگذارند. واقعیت این است که اگر الان صفحه دفتر پاسداشت زبان فارسی در وزارت ارشاد را باز کنید، می‌بینید که فعالیت اصلی آن به عنوان «سر دفتر اصناف» معرفی شده است؛ یعنی کارشان این است که بررسی کنند صنف‌ها چه نام‌هایی روی مغازه‌ها می‌گذارند. نگاه به زبان، متاسفانه انقدر خفیفانه و پر از استخفاف شده که با آن سطحی برخورد می‌شود.
انتهای پیام/
Source link
زبان نخستین ممیزه انسان نسبت به دیگر انسان‌هاست/ اهدای «نشان ملی پارسی جان» به فعالان حوزه فرهنگ
سهام:
