به گزارش صدای شهر همایش توسعه‌گران و استراتژی پساجنگ، پنجشنبه ۹ مرداد ماه با حضور پرشور فعالان صنعت ساختمان در سالن شهید آوینی دانشکدگان هنر‌های زیبا و به همت “نبض مهندسی” و “موسسه محتواک” برگزار شد. در این رویداد، سخنرانان به بررسی چالش‌ها و راهکار‌های بقا و رشد صنعت ساختمان در دوران بحران پرداختند.
احسان مسعود عضو هیات علمی دانشگاه تهران و دبیر این پنل تخصصی با محوریت تحلیل عمیق اقتصاد مسکن، طراحی سازه‌های ایمن و پایداری انرژی، سخنرانان را به ارائه راهکار‌های نوآورانه برای آینده سوق داد.
ساختمان‌های سبز و انرژی‌صفر؛ راهکار مهم برای عبور از بحران انرژی و دستیابی به تاب‌آوری
رضا دژآگاه، موسس شرکت لوتوس و توسعه‌گر صنعت ساختمان در پنل آینده صنعت ساختمان در ایران و شهر‌های مهم دنیا با اشاره به اهمیت مفاهیم حقوق بشر، اخلاق، دموکراسی، آزادی و انتخابات به عنوان ابزار‌هایی برای کنترل خوی وحشی انسان، نسبت به خطرات جریان‌های راست افراطی، همچون ترامپ و نتانیاهو، هشدار داد.
وی تاکید کرد: مقابله با “اژد‌های خودخواه درون انسان” برای جلوگیری از تکرار فجایع جهانی مثل جنگ جهانی اول و دوم ضروری است.
دژآگاه، رویکرد مردم ایران در مقصر دانستن حکومت برای مشکلات را مورد انتقاد قرار داد و آن را مانعی برای پیشرفت و خودسازی فردی دانست و بر اهمیت اخلاق و دگرخواهی به عنوان راه نجات حقیقی تاکید کرد.
وی در ادامه با تأکید بر پتانسیل ۳۶۵ روزه تابش خورشید در ایران با اشاره به ضرورت حرکت صنعت ساختمان‌سازی کشور به سمت ساختمان‌های سبز و انرژی‌صفر اظهار داشت: بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه انرژی خورشیدی نه تنها امکان‌پذیر و اقتصادی، بلکه امری الزامی است.
وی با اشاره به چهار تعریف کلیدی برای ساختمان‌های انرژی‌صفر ادامه داد: انرژی سایت (Site Energy): تولید انرژی پاک در محل پروژه باید معادل انرژی مصرفی باشد. انرژی سورس (Source Energy): جبران کل انرژی مصرفی در کل زنجیره تولید و انتقال. نت بیس کاست (Net-Based Cost): تعادل مالی بین هزینه و درآمد انرژی. نت کربن (Net Carbon): جبران گاز‌های گلخانه‌ای تولیدی از طریق اقداماتی مانند درختکاری را شامل می‌شود.
وی تصریح کرد: این مدل‌ها در ایران قابل اجرا هستند، اما نیازمند مطالعه دقیق، همکاری بین دانشگاه، شهرداری، وزارت مسکن و توسعه‌گران برای تدوین طرحی اقتصادی و الزام‌آور است.
موسس شرکت لوتوس سیاست‌های یارانه‌ای نادرست را مانع اصلی توسعه بهره‌وری انرژی دانست و افزود: اختصاص یارانه به کالا (مانند سوخت) به جای افراد، مصرف‌گرایی را ترویج کرده و از بهره‌وری انرژی می‌کاهد. به عنوان مثال ارزان‌تر بودن سوخت نسبت به آب، به جای کمک به مردم، به هدررفت منابع منجر شده، که بهتر است یارانه‌ها به افراد اختصاص یابد؛ هرچند این امر به دلیل کاهش اعتماد عمومی و تورم مزمن، چالش‌برانگیز است.
وی با اشاره به اهمیت عایق‌کاری مناسب در ساختمان‌ها تاکید کرد: عایق‌کاری مؤثر می‌تواند مصرف انرژی را در مراحل ساخت و بهره‌برداری به‌طور چشم‌گیری کاهش دهد نمونه‌های موفق در کشور‌هایی مانند آلمان و امارات قابل اشاره است که با استفاده از پنل‌های خورشیدی و عایق‌های پیشرفته، استاندارد‌های انرژی‌صفر را پیاده‌سازی کرده‌اند.
دژآگاه سپس گفت: تشویق‌های حاکمیتی، مانند معافیت‌های مالیاتی یا یارانه برای نصب پنل‌های خورشیدی، می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای توسعه‌گران ایجاد کند. همچنین با توجه به تغییر سبک زندگی نسل جدید و گرایش به آپارتمان‌های کوچک با مشاعات گسترده و خدمات هتلینگ می‌توان با فراهم کردن امکانات رفاهی در داخل ساختمان، مصرف انرژی را کاهش داد. این مدل با کاهش نیاز به سفر‌های شهری، به کاهش ترافیک و آلودگی نیز کمک می‌کند.
وی همچنین با اشاره تأثیر تحریم‌ها بر صنعت ساختمان که مانع دسترسی به فناوری‌های پیشرفته انرژی و افزایش هزینه‌ها شده رفع تحریم‌ها را مطالبه‌ای عمومی عنوان کرد و گفت: رفع تحریم‌ها می‌تواند ارتباط ایران با بازار‌های جهانی را بهبود بخشد و امکان واردات فناوری‌های سبز را فراهم کند. با این حال صنعت ساختمان باید مستقل از این چالش‌ها، بر ایمنی و پایداری تمرکز کند.
این توسعه‌گر صنعت ساختمان از تجربه تاریخی یزد به‌عنوان نمونه‌ای از مدیریت بهینه منابع در گذشته یاد کرد و افزود: یزد جایی است که ایرانیان با قنات‌ها و معماری سنتی، مصرف انرژی را به حداقل می‌رساندند. در مقابل، رفتار تازه به دوران رسیده‌های پس از درآمد‌های نفتی به هدررفت منابع منجر شده است.
دژآگاه خواستار بازگشت به فرهنگ بهره‌وری شد و خاطرنشان کرد: با همکاری دانشگاه و صنعت، طرح‌های عملی برای ساختمان‌های سبز تدوین شود. این طرح‌ها باید اقتصادی، قابل اجرا و متناسب با نیاز‌های نسل جدید باشند تا ضمن کاهش مصرف انرژی، کیفیت زندگی را ارتقا دهند.
صنعت ساختمان ایران در تله بحران: از فقدان ثبات سیاسی تا ضرورت افزایش تاب‌آوری در دوران پساجنگ
محمدرضا علوی مدیر توسعه شهری لوتوس با اشاره به چالش‌های اساسی اقتصاد مسکن ایران و نبود بستر‌های شفاف برای سرمایه‌گذاری مولد، نسبت به آینده این صنعت هشدار داد و اظهار داشت: حتی بدون در نظر گرفتن تاثیرات مستقیم جنگ، اقتصاد مسکن ایران در شرایط مطلوبی به سر نمی‌برد و عدم ثبات سیاسی و سطح پایین سواد عمومی داده در بازار، منجر به رفتار‌های هیجانی و گله‌ای شده است.
وی در تحلیل وضعیت موجود بیان کرد: واقعیت این است که به عنوان یک سرمایه‌گذار، جرات خرید سهام شرکت‌هایی مانند ذوب آهن یا کیسون را نداریم. سرمایه‌ها نه در طلا، ارز، فارکس و نه حتی در بازار سهام، امنیت کافی برای رشد ندارند. بانک‌ها و صنایع کلیدی کشور نیز به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم و حمایت‌های ناکافی، در وضعیت ایده‌آلی قرار ندارند.
مدیر توسعه شهری لوتوس با تاکید بر اینکه جنگ می‌تواند این شرایط را تسریع کند، افزود: جنگ، ریسک‌پذیری‌ها را به شدت کاهش داده و ابهامات را در بازار بیشتر می‌کند. مطالعات جهانی مانند آنچه توسط مک‌کینزی و بانک جهانی انجام شده، نشان می‌دهد که در چنین شرایطی، شاهد کاهش شدید تقاضا و عرضه خواهیم بود. علاوه بر این، آسیب‌های فیزیکی به زیرساخت‌ها مانند راه‌ها و نیروگاه‌ها، اختلال جدی در زنجیره ارزش ایجاد کرده و تامین انرژی را با مشکل مواجه می‌سازد.
علوی روحیه کارکنان و تامین مالی را دو اولویت اصلی مدیران عامل در شرایط فعلی دانست و تصریح کرد: بازیابی نیروی انسانی، همانطور که در نظرسنجی‌ها از شرکت‌های اوکراینی نیز مشاهده شد، اهمیت بالایی دارد. ما در لوتوس، به جای تمرکز صرف بر سکونت، رویکرد جدیدی را در پیش گرفته‌ایم که هم شامل سکونت و هم اقامت است تا بتوانیم تاب‌آوری خود را افزایش دهیم..
وی با انتقاد از رویکرد دولت در جذب سرمایه‌گذار، خاطرنشان کرد: دولت راه‌حل‌های مشخصی برای جذب سرمایه‌گذاران ارائه نکرده و بازار‌هایی مانند سهام و ارز نیز به دلیل فقدان زیرساخت‌های مناسب، گزینه‌های قابل اعتمادی نیستند. این وضعیت، سرمایه‌ها را به سمت ساخت‌وساز هدایت کرده است؛ روندی که در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ نیز با دلار‌های نفتی شاهد آن بودیم، اما تصمیمات اشتباه، معاملات تجاری را کاهش داد.
وی به اشباع بازار مسکن در برخی مناطق تهران و عدم تطابق عرضه و تقاضا اشاره کرد و هشدار داد که بلندمرتبه‌سازی بدون توجه به نیاز واقعی بازار، نه تنها هزینه‌ها را پوشش نمی‌دهد، بلکه مشکلات را تشدید می‌کند. مدیر توسعه شهری لوتوس تاکید کرد: ما باید پیش از وقوع بحران، به فکر افزایش تاب‌آوری باشیم؛ مثلاً اینکه اگر برق قطع شد چه کنیم؟ یا اگر یک سال فروش نداشتیم، چگونه دوام بیاوریم؟ حفظ و جذب نیروی کار نیز در این میان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
مهندسان ایرانی در خط مقدم تاب‌آوری
محمدرضا اسلامی استاد برجسته گروه عمران دانشگاه پلی‌تکنیک کالیفرنیا با مقایسه‌ای دقیق بین وضعیت بازار مسکن در ایران، ژاپن و آمریکا، بر اهمیت حیاتی طراحی سازه‌ها در برابر مخاطرات چندگانه تأکید کرد و با استناد به آمار و تجربیات عملی اظهار داشت: با توجه به ظرفیت بالای مهندسان عمران ایرانی، ضرورت صادرات خدمات مهندسی و مقاوم‌سازی سازه‌ها در برابر زلزله، آتش و انفجار اهمیت دارد.
وی با مقایسه بازار مسکن در سه کشور و با اشاره به وجود بیش از ۵۷۰ هزار مهندس عمران دارای پروانه نظام مهندسی در ایران، این تعداد را در مقایسه با ژاپن (حدود ۱۰۰ هزار) و آمریکا (حدود ۵۰۰ هزار) نشان‌دهنده ظرفیت عظیم منابع انسانی کشور دانست و افزود: در بهترین حالت سالانه حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار واحد مسکونی در ایران ساخته می‌شود، این رقم در مقایسه با ۱.۴ میلیون واحد در آمریکا (با گردش مالی ۲ تریلیون دلاری) و ۸۰ هزار واحد در ژاپن، بسیار ناچیز است.
این استاد دانشگاه با اشاره به کیفیت بالای دانش فنی مهندسان ایرانی اظهار داشت: یک مهندس ۲۲ ساله ایرانی در مقایسه با مهندسان ۲۷ ساله ژاپنی یا آمریکایی، در بسیاری موارد از دانش و حضور ذهن بیشتری نسبت به آیین‌نامه‌ها برخوردار است.
اسلامی بیان کرد: این توانمندی نتیجه تجربیات عملی در پروژه‌های حساسی مانند برج میلاد است که مهندسان ایرانی را ملزم به به‌روزرسانی سریع دانش خود کرده است. با این حال، نبود فرصت‌های شغلی کافی چالشی جدی است که صادرات خدمات مهندسی به کشور‌های دیگر می‌تواند راهکاری برای استفاده از این ظرفیت عظیم باشد.
وی در ادامه با اشاره به مفهوم مخاطرات چندگانه که در سند ۲۰۱۵ سازمان ملل در سندای ژاپن مطرح شده با اشاره به مشارکت فعال شینزو آبه، نخست‌وزیر فقید ژاپن، در این نشست گفت: این سند بر طراحی سازه‌ها نه تنها برای یک خطر (مانند زلزله)، بلکه برای چندین مخاطره از جمله آتش، سونامی و انفجار تأکید دارد. در ژاپن به دلیل احتمال بالای زلزله و سونامی، سازه‌ها از همان ابتدا با در نظر گرفتن این مخاطرات طراحی می‌شوند.
این استاد دانشگاه به مرکز مدیریت بحران مینیاپولیس ژاپن اشاره کرد که در برابر زلزله، سونامی و آوار ناشی از آن مقاوم بوده است و افزود: در مقابل نمونه‌هایی از ناکامی در طراحی برای مخاطرات چندگانه را در ساختمان «پیر ۴۵» در سانفرانسیسکو می‌توان نام برد که علی‌رغم مقاوم‌سازی در برابر زلزله، به دلیل نبود سنسور‌های آتش‌سوزی در اثر آتش‌سوزی فرو ریخت و هزینه‌های هنگفتی برای بازسازی به دنبال داشت. این نمونه، اهمیت توجه به تمامی مخاطرات در طراحی سازه‌ها را برجسته می‌سازد.
اسلامی با اشاره به تجربه مدل‌سازی خرابی ساختمان فدرال اوکلاهاما در اثر انفجار تصریح کرد: این پروژه نشان داد با هزینه‌ای اندک می‌توان سازه‌های طراحی‌شده برای زلزله را در برابر انفجار نیز مقاوم کرد. تقویت اتصالات و توجه به مکانیزم شکست شیشه‌ها در برابر موج انفجار می‌تواند از خرابی پیش‌رونده (Progressive Collapse) جلوگیری کند. مانند ایستگاه مونوریل فرودگاه لس‌آنجلس که در آن شیشه‌های نما برای مقاومت در برابر انفجار طراحی شده‌اند.
وی با انتقاد از وضعیت کشور بیان کرد: حتی ساختمان‌های نظامی و دولتی در کشور برای انفجار طراحی نشده‌اند و این موضوع در شرایط جنگی می‌تواند مخاطرات جدی به دنبال داشته باشد. با توجه به اینکه سازه‌های مقاوم در برابر زلزله با هزینه‌ای حدود ۳ درصد قابل تقویت برای مقاومت در برابر انفجار هستند، می‌توان رویکردی جامع برای افزایش تاب‌آوری سازه‌ها در برابر مخاطرات چندگانه ارائه کرد.انتهای پیام/
Source link
چرا حتی ساختمان‌های دولتی ما در برابر انفجار مقاوم نیستند؟
سهام:
