به گزارش صدای شهر فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان خبر داد: با شتاب گرفتن پیشرفت‌های علمی در حوزه سلامت و فناوری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان کشور برنامه‌ای جامع را برای توسعه محصولات بومی و کاهش وابستگی ارزی تدوین کرده است. اجرای ۲۰ پروژه فناورانه سلامت‌محور در سال جاری از تولید دارو‌های نوین و کیت‌های تشخیص پیشرفته تا به‌کارگیری هوش مصنوعی در تشخیص و درمان بخشی از این رویکرد است که می‌تواند جایگاه ایران را در عرصه سلامت ارتقا دهد و دسترسی عادلانه‌تری به خدمات درمانی فراهم آورد.
به گزارش خبرنگار علمی برنا، در همین راستا رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان اعلام کرد: فناوری‌های راهبردی، فناوری‌هایی هستند که به‌عنوان پلتفرم‌هایی برای بسیاری از فناوری‌ها و محصولات زیرمجموعه‌شان عمل می‌کنند و می‌توانند گلوگاه‌هایی برای صنایع مختلف ایجاد کنند. امسال ۲۰ پروژه فناورانه سلامت‌محور در حوزه‌های مختلف از تولید داروی SMA تا توسعه کیت‌های تشخیص زودهنگام سرطان‌های گوارشی در دستور کار قرار گرفته که پیش‌بینی می‌شود اجرای آنها بیش از ۴۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی به همراه داشته باشد.
جهش در تولید دارو‌های نوین و کاهش چشمگیر قیمت برای بیماران
سعید سرکار در نشست خبری تشریح دستاورد‌های حوزه سلامت و تجهیزات پزشکی که امروز در محل معاونت علمی برگزار شد با اشاره به پیشرفت‌های صورت‌گرفته در تولید دارو‌های نوین مبتنی بر فناوری نانو گفت: در سال گذشته سه داروی مهم شامل یک داروی درمان سرطان خون، داروی مخصوص درمان سرطان پانکراس و یک داروی تزریقی برای عفونت‌های قارچی شدید در داخل کشور تولید شد.
این دارو‌ها پیش‌تر با هزینه‌ای بالغ بر ۶.۵ میلیون دلار وارد کشور می‌شدند و قیمت هر تزریق آنها بین ۸۰۰ دلار تا ۱۲۰۰ یورو بود؛ قیمتی که بسیاری از بیماران قادر به تأمین آن نبودند. اما اکنون این محصولات با اتکا به فناوری بومی با قیمت تقریبی ۲۵ تا ۳۰ دلار عرضه می‌شوند و تحت پوشش بیمه قرار گرفته‌اند. به گفته سرکار این تحول علاوه بر تسهیل دسترسی بیماران به دارو گامی مهم در تحقق عدالت سلامت محسوب می‌شود.
تأثیر فناوری بر کاهش وابستگی ارزی
وی تاکید کرد: فناوری‌های راهبردی باعث افزایش تاب‌آوری اقتصادی کشور و کاهش آسیب‌پذیری آن می‌شوند. همچنین با کاهش میزان ارزبری، وابستگی به ارز‌های خارجی کاهش یافته که برای اقتصاد کشور بسیار حیاتی است.
رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی تأکید کرد: توسعه دانش فنی در داخل کشور باعث جلوگیری از خروج ارز و کاهش چشمگیر هزینه‌های درمانی می‌شود. به گفته وی برخی فناوری‌ها بازده اقتصادی چندین برابری نسبت به سرمایه‌گذاری اولیه دارند و از نظر راهبردی اهمیت بالایی پیدا می‌کنند.
تمرکز مرکز توسعه فناوری بر حوزه سلامت
رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی توضیح داد: در این مرکز چهار ستاد نانو و میکرو، بیو و سلامت، علوم شناختی و گیاهان دارویی و طب سنتی فعالیت دارند که سه ستاد اول عمدتاً در حوزه سلامت فعال هستند. به طور خاص، ستاد بیو و سلامت به طور کامل بر حوزه سلامت، دارو و طب سنتی متمرکز است.
توسعه محصولات سلامت مبتنی بر فناوری نانو
سرکار افزود: در حال حاضر حدود ۳۴۰ تا ۳۵۰ محصول سلامت محور مبتنی بر فناوری نانو در کشور تولید می‌شود که بازار خوبی دارند و برخی از این محصولات نیز به خارج از کشور صادر می‌شوند.
وی گفت: در یک سال گذشته سه داروی مبتنی بر نانوتکنولوژی برای درمان سرطان خون، سرطان پانکراس و عفونت‌های قارچی حاد وارد بازار شده‌اند. سالانه حدود ۶.۵ میلیون دلار واردات این دارو‌ها صورت می‌گرفت که اکنون با تولید داخلی قیمت دارو‌ها به حدود ۳۰ دلار کاهش یافته است. این کاهش ۳۵ برابری قیمت باعث شده تمامی اقشار جامعه به این دارو‌ها دسترسی داشته باشند و عدالت در سلامت محقق شود.
سرمایه‌گذاری در فناوری؛ بازدهی بالا و توسعه پروژه‌های دارویی
رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی گفت: سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری بازدهی چند ده برابری دارد. امسال ۲۰ طرح توسعه فناوری دارویی با ارزش حدود ۲.۵ میلیارد تومان در حال اجرا است که هدف آن توسعه دارو‌های نوین و کیت‌های تشخیصی مرتبط با سرطان‌های گوارشی و هپاتیت است.
۲۰ پروژه جدید سلامت‌محور در سال جاری
بر اساس برنامه‌ریزی معاونت علمی در سال جاری ۲۰ پروژه فناورانه سلامت‌محور در دستور کار قرار گرفته که از جمله آنها می‌توان به تولید داروی SMA توسعه کیت‌های تشخیص زودهنگام سرطان‌های گوارشی و محصولات نوین در حوزه تجهیزات پزشکی اشاره کرد. اجرای این پروژه‌ها بنا بر برآورد‌ها می‌تواند بیش از ۴۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی برای کشور ایجاد کند.
نمونه‌ای از اهمیت فناوری راهبردی در صنعت پتروشیمی
سرکار با اشاره به صنایع پتروشیمی افزود: این صنایع چند ده میلیارد دلاری در صورت عدم دسترسی به کاتالیست‌ها که بازار آن حدود ۶۰۰ میلیون دلار است، با توقف کامل مواجه می‌شوند. با وجود تحریم‌ها، این فناوری با تلاش متخصصان داخلی در کشور توسعه یافته و صنعت پتروشیمی به پیشرفت قابل توجهی رسیده است.
افزایش اثربخشی دارو‌های گیاهی با فناوری نانو بایو
سرکار درباره فعالیت‌ها در حوزه دارو‌های گیاهی توضیح داد: با استفاده از فناوری‌های نوظهور مانند نانو بایو، جذب ترکیبات مؤثر دارو‌های گیاهی مانند سیلیمارین و کروکامین تا ۱۰۰ برابر افزایش یافته است. کپسول نانو کورکومین که جذب آن در بدن ۱۰۰ برابر بیشتر از کورکومین معمولی است، اکنون در کشور تولید و صادر می‌شود.
وی افزود: هدف دوم ما استانداردسازی دارو‌های گیاهی و طب سنتی و انجام آزمون‌های بالینی برای اثبات اثربخشی آنها با شواهد مستند است تا ابهامات این حوزه برطرف شود.
ورود هوش مصنوعی به نظام سلامت
رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی با اشاره به همکاری مشترک با وزارت بهداشت اظهار کرد: ابزار‌های هوش مصنوعی در حوزه‌هایی مانند رادیولوژی و پاتولوژی مستقر خواهند شد تا به عنوان مکمل تشخیص‌های پزشکی عمل کنند. این فناوری علاوه بر ارتقای دقت هزینه‌ها را کاهش داده و دسترسی عمومی به خدمات درمانی را افزایش می‌دهد.
سرکار افزود: هوش مصنوعی همچنین در تشخیص زودرس بیماری‌هایی مانند سرطان کمک می‌کند و مانع رسیدن بیماران به مراحل بحرانی می‌شود و بدین ترتیب تحولات بزرگی در نظام سلامت ایجاد خواهد کرد.
پاسخ به چالش کمبود نیروی پرستاری
سرکار یکی از چالش‌های مهم بیمارستان‌ها را کمبود پرستاران متخصص در بخش‌های ICU و CCU عنوان کرد و گفت: پایش مداوم بیماران در این بخش‌ها نیازمند یک پرستار برای هر بیمار است، اما کمبود نیرو باعث شده برخی بخش‌ها تنها با نیمی از ظرفیت کار کنند. به گفته وی استقرار سامانه‌های هوش مصنوعی می‌تواند علائم حیاتی بیماران را به صورت ۲۴ ساعته پایش کرده هشدار‌های فوری ارسال کند و امکان مدیریت هم‌زمان ۱۰ بیمار توسط یک پرستار را فراهم آورد.
نقش هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری‌های بالینی
به گفته سرکار کاربرد‌های هوش مصنوعی تنها به پایش محدود نیست و می‌تواند حتی توصیه‌های فوری درمانی برای عبور بیمار از شرایط بحرانی ارائه دهد. در ابعاد کلان‌تر، این فناوری در برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و مدیریت بیمارستان‌ها نقش‌آفرین است و می‌تواند با تشخیص زودهنگام سرطان و جلوگیری از پیشرفت بیماری‌ها، هزینه‌ها و خسارت‌ها را ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش دهد.
تشکیل شورا و هوشمندسازی نظام ارجاع سلامت
وی یادآور شد: با حکم وزیر بهداشت شورایی متشکل از معاون علمی رئیس‌جمهور و اینجانب در وزارت بهداشت تشکیل شده است که روی هوشمندسازی نظام ارجاع سلامت و به‌کارگیری هوش مصنوعی در این حوزه فعالیت دارد.
سرکار توضیح داد: فعالیت‌های ما در دو لایه است؛ یکی حوزه بهداشت که از خودمراقبتی و مشاوره‌های هوش مصنوعی برای بیماری‌هایی مانند دیابت و فشار خون آغاز می‌شود و دیگری حوزه درمان که روی بیماری‌های قلبی، سرطان و بیماری‌های کلیوی تمرکز دارد.
طرح ملی نظام ارجاع هوشمند
رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی از طراحی پروژه‌ای مشترک با وزارت بهداشت خبر داد که در قالب آن “نظام ارجاع هوشمند” در دو لایه توسعه می‌یابد:
• سطح بهداشت خانواده: ارائه مشاوره‌های خودکار برای بیماری‌های مزمن شایع نظیر دیابت و فشار خون.
• سطح درمان تخصصی: مدیریت بیماری‌های پرهزینه و با بار بالا مانند بیماری‌های قلبی، سرطان‌ها و بیماری‌های کلیوی.
اجرای آزمایشی این طرح در یک یا دو استان کشور پیش‌بینی شده است.
پیشرفت هوش مصنوعی در تجهیزات پزشکی و فرمولاسیون دارو
رئیس مرکز فناوری‌های راهبردی پیش‌بینی کرد که با استفاده از هوش مصنوعی فرآیند طراحی دارو که اکنون بین ۵ تا ۱۰ سال زمان می‌برد، به‌طور قابل توجهی کوتاه شود. وی همچنین به آینده پزشکی شخصی‌سازی‌شده اشاره کرد که بر اساس داده‌های ژنتیکی هر فرد نسخه دارویی مختص او تهیه خواهد شد.
سرکار گفت: هوش مصنوعی در آینده نزدیک فرمولاسیون دارو را به شدت تسریع کرده و هزینه‌های تولید دارو را کاهش می‌دهد. پزشکی شخصی‌سازی شده بر اساس اطلاعات ژنتیکی هر فرد نیز با کمک هوش مصنوعی به واقعیت خواهد پیوست.
ضرورت سرمایه‌گذاری و نگاه آینده‌نگر
سرکار با هشدار نسبت به غفلت از فناوری‌های نوین گفت: اگر امروز به این حوزه‌ها ورود نکنیم ممکن است بخشی از جامعه در آینده از دسترسی به خدمات پیشرفته درمانی محروم شود. ایران تاکنون دستاورد‌های مهمی در حوزه سلامت داشته، اما حفظ جایگاه نیازمند رویکردی آینده‌نگرانه است.
حمایت مالی از طرح‌های فناورانه سلامت
رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی به توافق اخیر معاونت علمی با دانشگاه علوم پزشکی تهران اشاره کرد و گفت: در اولین فراخوان همکاری مشترک ۴۶ طرح از محققان دریافت شد و در مرحله دوم پروژه‌هایی که به پیشرفت ۶۰ درصدی رسیده‌اند از حمایت مالی برای تکمیل فاز نهایی برخوردار خواهند شد.
اعتباربخشی و صدور مجوز فناوری‌های هوش مصنوعی در سلامت
به گفته سرکار صدور مجوز و گواهی نهایی برای فناوری‌های هوش مصنوعی در حوزه سلامت منوط به انجام موفق آزمون‌های فنی و بالینی است. تنها در صورت تأیید نتایج توسط متخصصان امکان دریافت استاندارد‌های لازم فراهم خواهد شد. مذاکراتی نیز با اداره کل تجهیزات پزشکی برای واگذاری فرآیند صدور مجوز بر مبنای ارزیابی تخصصی در مراکز بیمارستانی در حال انجام است که می‌تواند روند پذیرش فناوری‌های نو را تسریع و کیفیت و ایمنی آنها را تضمین کند.
تحولات اخیر در حوزه فناوری‌های سلامت به‌ویژه در زمینه دارو‌های نوین و هوش مصنوعی نشان می‌دهد که ایران با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی قادر است ضمن صرفه‌جویی ارزی قابل توجه کیفیت خدمات درمانی را ارتقا دهد و عدالت سلامت را گسترش بخشد. با این حال تداوم این روند نیازمند سرمایه‌گذاری هدفمند همکاری میان نهاد‌های علمی و بهداشتی و نگاه آینده‌نگرانه به فناوری‌های نوین است تا کشور بتواند جایگاه خود را در جمع کشور‌های پیشرو حوزه سلامت تثبیت کند.
انتهای پیام/
Source link
