به گزارش صدای شهر علمی برای خودکفایی پنل‌های خورشیدی گزارش می‌دهد: زهرا وجدانی: بحران انرژی و افزایش ناترازی برق در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های اصلی کشور تبدیل شده است. بر اساس آمار رسمی تنها در سال جاری حجم ناترازی برق در ایران از ۲۰ هزار مگاوات فراتر رفته است؛ موضوعی که ضرورت بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر را بیش از گذشته برجسته می‌کند. در میان انواع انرژی‌های پاک، انرژی خورشیدی به دلیل گستردگی تابش در اغلب نقاط کشور، بیشترین ظرفیت بالفعل را دارد.
با این حال ایران هنوز در ابتدای مسیر توسعه جدی انرژی خورشیدی قرار دارد. ظرفیت تولید داخلی ماژول‌های خورشیدی (پنل‌ها) محدود است و بخش قابل توجهی از نیاز کشور همچنان از مسیر واردات تأمین می‌شود.
در همین راستا تورج امرایی، معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در گفت‌و‌گو با خبرنگار علمی برنا، از وضعیت موجود، توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و برنامه‌های آینده برای رفع این محدودیت‌ها سخن گفت.
ظرفیت تولید ماژول‌های خورشیدی در کشور
به گفته امرایی یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی به نام مانا انرژی موفق به راه‌اندازی خط تولید ماژول‌های خورشیدی تاپ‌کان (TOPCon) با راندمان ۲۳ درصد شده است. این شرکت دو خط تولید فعال دارد که ظرفیت اسمی هر کدام ۹۰۰ مگاوات در سال و در مجموع ۱۸۰۰ مگاوات است.
با این وجود خروجی واقعی تولید سالانه این شرکت حدود ۱۰۰۰ مگاوات ماژول خورشیدی برآورد می‌شود. این میزان فاصله زیادی با نیاز کشور دارد؛ چرا که حجم ناترازی برق در سال جاری به بیش از ۲۰ هزار مگاوات رسیده است. از این رو واردات ماژول‌های خورشیدی همچنان بخشی از سبد تأمین کشور را تشکیل می‌دهد.
مبدل‌ها؛ گلوگاه دیگر زنجیره خورشیدی
یکی از تجهیزات حیاتی در نیروگاه‌های خورشیدی مبدل یا اینورتر (Inverter) است که وظیفه تبدیل جریان مستقیم (DC) تولیدی پنل‌ها به جریان متناوب (AC) مورد استفاده در شبکه برق را بر عهده دارد.
امرایی توضیح می‌دهد: چند شرکت دانش‌بنیان داخلی توانایی تولید اینورتر‌های ۵ کیلوواتی را دارند که بیشتر در سامانه‌های خورشیدی پشت‌بامی منازل کاربرد دارند.
به گفته او معاونت علمی از این شرکت‌ها حمایت می‌کند تا در آینده نزدیک، اینورتر‌های توان بالا نیز در داخل کشور تولید شود و کشور به سمت خودکفایی حرکت کند.
نیروگاه‌های خورشیدی پشت‌بامی و حمایت‌های دولتی
بر اساس تکلیف دولت، معاونت علمی موظف شده است در پشت‌بام ساختمان‌های دولتی نیروگاه‌های خورشیدی نصب کند. امرایی می‌گوید: تا امروز در حدود ۲۰ دستگاه‌های اجرایی، ساختمان دولتی شامل سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مستقر در تهران نیروگاه خورشیدی نصب شده است.
این سامانه‌ها دارای مبدل‌های هیبریدی هستند. ویژگی آنها این است که هنگام اتصال به شبکه برق سراسری‌انرژی تولیدی به شبکه تزریق می‌شود، اما در صورت قطع برق، بخشی از بار‌های اضطراری ساختمان از طریق مبدل و باتری متصل به سیستم تأمین خواهد شد. امرایی تأکید کرد که هرچند هزینه سامانه‌های هیبریدی بالاتر از سامانه‌های خورشیدی متصل به شبکه است، اما مزیت عملکردی آنها اهمیت زیادی دارد.
علاوه بر این معاونت علمی با همکاری وزارت نیرو و سازمان ساتبا، دستورالعمل‌ها و راهنما‌هایی برای طراحی، نصب و اجرای نیروگاه‌های خورشیدی پشت‌بامی منتشر کرده که مسیر فعالیت شرکت‌های مجری را تسهیل می‌کند. همچنین تسهیلات مالی و وام‌هایی نیز برای متقاضیان احداث نیروگاه‌های خورشیدی در نظر گرفته شده است.
آینده دسترسی عمومی به پنل‌های خورشیدی
در پاسخ به پرسشی درباره امکان عمومی‌سازی نصب سامانه‌های خورشیدی روی پشت‌بام منازل، معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان می‌گوید: این موضوع به سیاست‌های قیمت‌گذاری وزارت نیرو بستگی دارد. تعیین نرخ خرید تضمینی برق از مردم باید به گونه‌ای باشد که اجرای این طرح برای خانوار‌ها صرفه اقتصادی داشته باشد.
او افزود: در دو تا سه سال آینده نیازی نیست که همه ظرفیت ماژول‌های مورد نیاز در داخل کشور تأمین شود. زیرا زنجیره تولید ماژول خورشیدی از مرحله تولید پلی‌سیلیکون و ویفر تا ساخت سلول و ماژول، هزینه‌بر است و تولید مراحل ابتدایی آن در کشور به‌صرفه نیست. اما اگر خطوط تولید جدید راه‌اندازی شود و ظرفیت داخلی به حدود دو تا سه هزار مگاوات در سال برسد، می‌توانیم در کنار واردات، نیاز کشور را در یک افق مشخص پاسخ دهیم.
تعداد شرکت‌های فعال در صنعت خورشیدی
به گفته امرایی در حال حاضر وضعیت شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در صنعت خورشیدی به این شرح است:
• ماژول خورشیدی: یک شرکت با تکنولوژی TOPCon و راندمان ۲۳ درصد در مقیاس صنعتی (۱۰۰۰ مگاوات در سال) فعال است. یک یا دو شرکت دیگر نیز در سطح محدودتر با فناوری‌های قدیمی‌تر تولید می‌کنند.
• اینورتر: حدود ۱۰ شرکت دانش‌بنیان در این حوزه فعال‌اند. برخی تنها در حد نمونه‌سازی پیش رفته‌اند و برخی دیگر وارد تولید تجاری و عرضه محصول شده‌اند.
• سایر تجهیزات نیروگاه خورشیدی مانند سازه و سامانه ردیاب خورشید (Tracker) به طور کامل در کشور تولید و تأمین می‌شود و ایران در این بخش به خودکفایی رسیده است.
گزارش معاونت علمی نشان می‌دهد که ایران در حوزه انرژی خورشیدی اگرچه به مرحله تولید صنعتی ماژول‌های پیشرفته رسیده و توانایی طراحی و ساخت بخشی از تجهیزات کلیدی را دارد، اما ظرفیت تولید فعلی (حدود ۱۰۰۰ مگاوات در سال) فاصله زیادی با نیاز واقعی کشور دارد.
از سوی دیگر وابستگی به واردات در بخش ماژول و اینورتر همچنان ادامه دارد. در عین حال حمایت‌های دولتی، دستورالعمل‌های فنی منتشرشده و ورود شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند زمینه‌ساز توسعه بیشتر و حرکت به سمت خودکفایی نسبی در یک افق میان‌مدت باشد. آینده صنعت خورشیدی ایران در گرو افزایش ظرفیت تولید، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کارآمد خواهد بود.
انتهای پیام/
Source link
